Kolagen – remedium na wszelkie problemy czy zbędny wydatek?

Przyjmowanie suplementów zawierających kolagen coraz bardziej zyskuje na popularności. Wiele osób stosuje środki takie środki celem poprawy stanu skóry lub podczas kontuzji w obrębie układu ruchu. W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje na temat funkcji kolagenu w organizmie oraz zasadności jego suplementacji. 

Kolagen i jego rola w organizmie

Przybliżmy na początku odrobinę teorii. Kolagen jest białkiem strukturalnym, stanowiącym nawet 1/3 wszystkich białek w organizmie ludzkim. Wyróżniamy ponad 28 rodzajów kolagenu, odgrywających różne role. Przykładowo, skóra człowieka składa się przede wszystkim z kolagenu I. i III.. Pierwszy z nich stanowi 85-90% kolagenu skóry, natomiast drugi rodzaj do 15%. Różne rodzaje kolagenu występują również w chrząstkach, kościach, ścięgnach, więzadłach czy rogówce. Najważniejszymi z zadań tych białek jest utrzymanie sprężystości i wytrzymałości na rozciąganie tkanki łącznej oraz zapewnienie jej odpowiedniej struktury.

Wraz z wiekiem, synteza kolagenu ulega osłabieniu. Z tego względu, jego obecność w skórze staje się coraz mniejsza. Skutkuje to zmianą owalu twarzy, osłabieniem elastyczności skóry czy jej zwiększoną suchością. Należy dodać, iż znaczący wpływ na degradację kolagenu ma promieniowanie UV, na które najbardziej narażona jest skóra twarzy. To właśnie w powyższych sytuacjach – podczas pierwszych objawów starzenia, wiele kobiet wdraża doustną suplementację kolagenem. Czy słusznie?

Kolagen w żywności a trawienie

Pojawia się wiele argumentów odnośnie braku zasadności stosowania suplementów kolagenu. Najpopularniejszy z nich brzmi: „Po co przyjmować kolagen, skoro rozkłada się on w przewodzie pokarmowym do aminokwasów, jak każde inne białko?”. Kontrargumentem w tym przypadku jest przede wszystkim fakt, że dipeptyd prolina-hydroksyprolina (składowa kolagenu) jest oporny na enzymy trawienne. Jest więc w stanie przeniknąć przez barierę jelitową. Wykazano, że ma on stymulujący wpływ na wytwarzanie kolagenu, zmniejsza aktywność enzymów degradujących kolagen oraz stymuluje wytwarzanie kwasu hialuronowego w fibroblastach skóry.

Czyli działa czy nie działa?

Literatura naukowa na temat suplementów kolagenu jest dość ograniczona. Jednak, wraz ze wzrostem ich popularności, przybywa również badań mających na celu potwierdzenie lub zaprzeczenie ich skuteczności.

Jak więc wygląda wpływ przyjmowania tego rodzaju białka drogą doustną na organizm człowieka w świetle badań? Producenci suplementów mogą zacząć bić brawo – naukowcy pokładają w kolagenie duże nadzieje. Przyjmowanie hydrolizowanego kolagenu, często wzbogaconego witaminami, w szczególności witaminą C, w wielu badaniach prowadziło m.in. do zmniejszenia bolesności stawów. Pojawia się jednak pytanie: to zasługa kolagenu czy związków współwystępujących w badaniach?

Pozytywne efekty przyjmowania kolagenu zaobserwowano również w odniesieniu do kondycji skóry. W jednym z badań, dzięki przyjmowaniu 3 g hydrolizowanego kolagenu morskiego na dobę przez 12 tygodni, zauważono redukcję zmarszczek o 24% w porównaniu do placebo oraz poprawę elastyczności, nawodnienia czy jędrności. W innym badaniu, już dawka 1000 mg/dobę przyjmowana przez 12 tygodni przez kobiety w średnim wieku niosła za sobą znaczącą poprawę stanu skóry.

Warto również dodać, iż kolagen jest składnikiem bezpiecznym i bardzo dobrze tolerowanym.

Negatywne aspekty przyjmowania kolagenu

Choć obserwujemy wiele pozytywnych skutków przyjmowania suplementów kolagenu, istnieje również ich ciemna strona. Kolagen może być pozyskiwany z różnych źródeł zwierzęcych – tkanki łącznej bydła, świń, drobiu czy ryb. Warto wspomnieć, iż nie będzie to suplement odpowiedni dla wegan i wegetarian. Coraz częściej jednak wykorzystuje się kolagen pochodzenia morskiego jako główny składnik suplementów. Należy więc pamiętać o zachowaniu ostrożności w kontekście przyjmowania suplementów kolagenu przez alergików. W przypadku przyjęcia powyższego suplementu, może dojść do zagrażającej zdrowiu i życiu anafilaksji. Cierpiąc na alergię na ryby lub skorupiaki, konieczne jest sprawdzanie źródła pochodzenia kolagenu.

Suplementacja kolagenem również nie należy do tanich. Za miesięczną kurację często zapłacimy ponad 100 złotych.

Podsumowanie

Czy warto więc suplementować kolagen? Jak to w dietetyce bywa – to zależy. Jednak, biorąc pod uwagę przeprowadzone do tej pory badania, możemy pokładać w nim spore nadzieje, w szczególności w przypadku bolesności stawów oraz procesów starzenia skóry. Warto się jednak wstrzymać do momentu, aż badania naukowe będą w stanie powiedzieć nam więcej. Jako najbardziej przebadany i skuteczny specyfik anti-aging polecamy krem SPF50.

Pamiętaj, aby skonsultować się ze specjalistą – fizjoterapeutą w wypadku dolegliwości związanych z układem ruchu oraz z dermatologiem lub kosmetologiem, jeśli zauważasz niepojące zmiany w obrębie skóry.

Piśmiennictwo:

• Żelaszczyk D., Waszkiewicz A., Marona H.: Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej, Estetol Med Kosmetol. 2012, 2, 14-20
• Czubak K. A., Żbikowska H. M.: Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów. Ann Acad Med Siles. 2014, 68, 245–254
• Tak Y. J., Shin D. K., Kim A. H. i wsp.: Effect of collagen tripeptide and adjusting for climate change on skin hydration in middle-aged women: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Front Med (Lausanne) 2020, doi: 10.3389/fmed.2020.608903
• Evans M., Lewis E., Zakaria N. i wsp.: A randomized, triple‐blind, placebo‐controlled, parallel study to evaluate the efficacy of a freshwater marine collagen on skin wrinkles and elasticity. J Cosmet Dermatol. 2020, doi: 10.1111/jocd.13676
• Lupu M., Pircalabioru G. G., Chifiriuc M. i wsp.: Beneficial effects of food supplements based on hydrolyzed collagen for skin care (Review). Exp Ther Med. 2020, 20, 12-17
• Fujimoto W., Fukuda M., Yokooji T. i wsp.: Anaphylaxis provoked by ingestion of hydrolyzed fish collagen probably induced by epicutaneous sensitization. Allergol Int. 2016, 65, 474-476